Thomas L. Friedman's recent book on globalization, The Lexus and the Olive Tree, sees a religious value in globalization: “globalization emerges from below … from people's very souls and from their deepest aspirations” (1999, 338). Pierre Teilhard de Chardin made similar claims in 1920, calling globalization the “deep‐rooted religious movement of our age” (Teilhard 1979, 211). He came to this awareness through his experience in World War I. There he began connecting globalization to its roots in evolution and to the (...) mystics’ desire for the “All,” a desire he saw animating the work of believing and unbelieving scientists. He found confirmation of his ideas in the letters of Saint Paul, who told of God eventually filling all things. Teilhard used the vocabulary of mysticism to describe global developments in technology, industry, politics, and the environment, and the ardor of his texts has led to their being widely used for secular gatherings on global subjects. (shrink)

Demiryolu yük taşımacılığı, yurtiçi ve yurtdışı ekonomik işlemlerin gerçekleştirilmesi bakımından büyük öneme sahiptir. Bu taşımacılık türü ihracatçılara, ara malı tedariki ve tamamlanmış ürünlerin ihraç edilmesinde masrafların azalmasına ve daha fazla mal ihracı sağlaması açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Bu olumlu katkılar ise ekonomik büyümenin artmasını sağlayabilmektedir. Türkiye’ de demiryolu taşımacılığında en başarılı gelişmeler Cumhuriyetin ilanından sonraki kalkınma yıllarında yaşanmıştır. Demiryolu taşımacılığının kullanımı, tarihsel süreçte sanayi sektörünün, ekonomik ve sosyal yapının gelişmesine katkı sağlamıştır. Bu çalışmada Türkiye için demiryolu yük taşımacılığının ekonomik büyüme (...) üzerindeki etkileri 1960-2021 dönemi için ARDL sınır testi ekonometrik tekniğiyle analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucuna göre demiryolu yük taşımacılığı hem uzun hem de kısa dönemde ekonomik büyüme üzerinde pozitif etki oluşturmuştur. Buna göre uzun dönemde demiryolu yük taşımacılığındaki %1’lik artış ekonomik büyümenin %1,95 oranında artmasını sağlamıştır. Bu noktadan hareketle demiryolu sektörüne yapılması muhtemel yatırımların ekonominin büyümesine ve gelişmesine katkı sunacağı tahmin edilmektedir. (shrink)

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisinin siyasi tutumlarla ilişkisini öğrenmek ve siyasetin kriz durumlarında halkın tutum ve davranışlarını yönlendirip yönlendirmediğini öğrenmek amacıyla 767 kişiyle çevrimiçi anket yapılmıştır. Yapılan nicel araştırma sonucunda, alınan önleyici tedbirlere uymanın, bu tedbirlerin yerinde oluşuna/haklılığına olan tutumun, aşı olma niyetinin ve aşının koruyuculuğuna olan inancın siyasi görüşlere göre farklılaştığı bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların yapılan Covid-19 açıklamaları bakımından siyasi partilerine, parti temsilcilerinden daha çok güvendikleri, alınan önlem ve tedbirleri kısmen yerinde/haklı buldukları ve çok büyük çoğunluğun bu önlemlere (...) uyduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda virüsün kökenine yönelik inançlar bakımından virüsün gerçek olduğuna inanıldığı, ortaya çıkış nedeni bakımından ise ülkelerin ekonomilerini kötüleştirmek ve dünya nüfusunu azaltmak için ortaya çıktığına inanıldığı görülmüştür. Araştırmadan çıkan bir başka sonuç ise katılımcıların televizyon, dergi ve gazetelerin ideolojik nedenlerle ve siyasi yanlılıklarına bağlı olarak virüs haberlerini halka farklı yansıttığını düşündükleridir. Sosyal medyadaki haberlerin ise yanıltıcı, yanlış olduğu görüşündelerdir. Bu çalışma sonucunda salgın hastalık, afet, savaş, ekonomik krizler gibi olağanüstü durumlarda siyasetin, siyasi görüşlerin dikkate alınmasının hem krizin üstesinden gelmede hem de toplumun tüm üyelerini kapsamada önemli bir rol oynayacağı vurgulanmaktadır. (shrink)

4-6 yaş grubu çocukların gelişimsel özellikleri, onların yaparak/yaşayarak öğrenmelerini gerekli kıldığından bu dönemde somut yaşantılar oldukça önemlidir. Okul öncesinde çocuklar için; sevecekleri, kendilerini iyi ve güvende hissedecekleri eğitim ortamları hazırlanmalıdır. Bu sebeple 4-6 yaş grubu Kur’an kursu binalarının çocukların gelişim özelliklerine, ilgi ve ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmış ve düzenlenmiş olması gerekmektedir. Araştırmanın amacı, 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarının sahip olduğu fiziki imkânların eğitime elverişlilik durumunun belirlenmesidir. Çalışmada nicel veri toplama araçlarından anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Gaziantep il merkezi ve ilçelerinde (...) bulunan 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarında görev yapmakta olan 175 öğretici oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evren içerisinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 143 öğreticiden oluşmaktadır. Elde edilen veriler bağımlı ve bağımsız değişkenler dikkate alınarak, bilgisayar ortamında SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda kursların önemli bir kısmının yeterli büyüklükte bir oyun bahçesine sahip olmadığı, var olan oyun alanları düzenlenirken çocukların gelişim dönemi özelliklerinin, ilgi ve ihtiyaçlarının yeterince dikkate alınmadığı, kurs binalarının temizliği noktasında birtakım eksikliklerin bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca kursların birçoğunda öğreticilerin dinlenmesi ve veliler ile görüşme yapması için uygun mekânlar bulunmadığı, kurs binalarının iç ve dış cephe boya renklerinin okul öncesi dönem çocukları için uygun olmadığı, ses yalıtımı ve kısmen güvenlik sorunu bulunduğu belirlenmiştir. (shrink)

BackgroundSchool based running programmes, such as The Daily Mile™, positively impact pupils’ physical health, however, there is limited evidence on psychological health. Additionally, current evidence is mostly limited to examining the acute impact. The present study examined the longer term impact of running programmes on pupil cognition, wellbeing, and fitness.MethodData from 6,908 school pupils, who were participating in a citizen science project, was examined. Class teachers provided information about participation in school based running programmes. Participants completed computer-based tasks of inhibition, (...) verbal and visual-spatial working memory, as well as the Children’s Feeling scale and Felt arousal scale to determine subjective wellbeing. A multistage 20-m shuttle run test was used to estimate fitness.ResultsFrom our total sample of 6,908 school pupils, 474 participants had been taking part in a running programme for 3 months); and 5,430 did not take part in a running programme. The Longer Term participation group had higher fitness levels than both other groups and this remained significant when adjusted for age, sex and SES. Moderated regression analysis found that for the Shorter Term participation group, higher shuttle distance was associated with better visual-spatial working memory. Effect sizes were small though.ConclusionWe identified small and selective positive impact of participation in school based running programmes on fitness and cognition. While no long term benefit was identified for cognition or wellbeing, the impact on fitness and short term benefit suggest schools should consider participation. (shrink)

Batı’da teorik felsefe; Analitik Felsefe (AF), Kıta Felsefesi (KF) ve Felsefe Tarihi (FT) olmak üzere üçe ayrılır. Fakat üçünde de işler yolunda değildir. AF, felsefenin bir bilim olabileceği iddiasından kuşku duyduğu için gerçek dünyayla ilgilenmiyorken başından beri uygun bir teorik yöntem izlemeyen Kıta Felsefesinin uygulanışı, belirli politik ve etik yargılara hizmet edecek şekilde özelleştirilmiştir. FT çalışmalarının gidişatı ise eldeki eserin nesnel değerinden daha çok ilgili filozofun ait olduğu ulus veya kültüre göre bölgesel bir temelde gelişmiştir. Felsefede ilerleme sağlanacaksa bu ancak (...) bahsi geçen tuzaklardan kaçınılarak gerçekleşebilir. (shrink)

Dinsel değişim, din psikolojisinin kurulduğu dönemden itibaren güncelliğini koruyan konular arasında yer almaktadır. Tarihsel süreçten bugüne kadar olumlu veya olumsuz biçimde neredeyse tüm insanların muhtelif boyutlarda dinsel unsurlar ile temas ediyor oluşu, dinsel değişim konusunu akademik alanda önemli ve güncel tutan hususlardandır. Bu çalışma; inançlı olduğu hâlde dine karşı ilgisiz bir hayat sürdüren Yaşar Alptekin’in neden ve nasıl dindarlaştığı sorusuna cevap aramaktadır. Nitel araştırma tekniklerinden olan durum çalışması desenine bağlı olarak yürütülen bu araştırmada veriler doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Bu (...) doğrultuda Yaşar Alptekin’in bizzat kendisinin kaleme aldığı kitaplar ve onunla çeşitli sosyal medya platformlarında yapılan röportajlar, birinci elden kaynaklar olarak kullanılmıştır. Bu anlamda mevcut çalışma, psikobiyografik araştırma geleneği içinde değerlendirilebilir. Toplanan bilgi ve malumatlar, betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Alptekin’in özel yaşamı, siyasi görüşü ve sanatçı yönü gibi konular, çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Ayrıca bu çalışmada yer alan bilgi ve malumatlar, araştırmanın yapılmış olduğu tarihe kadarki dokümanlar ile sınırlıdır. Araştırmanın temel sorusuna cevap ararken dinsel değişimin aşamaları, güdüleri, motifleri, çeşitleri, gerçekleşme biçimi ve sonuçları hakkında din psikolojisi literatüründe yer alan kuramsal yaklaşımlardan destek alınmıştır. Bu bağlamda psikanalitik ve varoluşçu yaklaşımlarla birlikte sosyal kimlik kuramından da faydalanılmıştır. Bu noktada öncelikle Alptekin’in çocukluk, gençlik ve yetişkinlik döneminde yaşadığı önemli olaylar ve hayatını etkileyen hadiseler, dinsel değişimi harekete geçiren nedenler kapsamında analize çalışılmıştır. Alptekin’in değişim öncesi ve sonrası kişilik ve kimlik bakımından nasıl bir değişim yaşadığı, bunun kendisiyle ve sosyal çevresi ile ilişkilere nasıl yansıdığı sorusuna odaklanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre Alptekin’in dinsel değişim sürecini harekete geçiren nedenler; “çocukluk dönemini mutsuz geçirmesi”, bu anlamda “sevgisiz ve ilgisiz büyümesi”, “yetişkinlik döneminde yaşadığı anlamsızlık duygusu”, “samimiyet arayışı”, “içerisinde bulunduğu gelişim döneminin etkileri”, “zihinsel tatminsizlik”, “aile içi sorunlar” ve “değişime eşlik eden dinî tecrübeler” şeklinde sıralanabilir. Meydana gelmiş olan dinsel değişim sonucunda Yaşar Alptekin’in kimlik ve dünya görüşü başta olmak üzere giyim tarzından arkadaş çevresine, ilişkilerine yön veren temel belirleyicilerden insanlara bakışına kadar bireysel ve sosyal hayatında köklü değişimler yaşandığı izlenmektedir. Ancak onun, temel kişilik yapısında fark edilebilir bir değişime rastlanmamıştır. Mevcut kişiliği, değişim sonrası kimliği ile bütünleşmiştir. (shrink)

Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin tevbe kavramına ilişkin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Teknik Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören toplam 196 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Google Form aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak çalışmada kişisel bilgi formu ve “Tevbe....(metafor)…benzer, çünkü....(metafor sebebi)” cümlelerinin kullanıldığı yarı yapılandırılmış bir anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniğinden (...) yararlanılmıştır. Araştırma sonunda 196 üniversite öğrencisi tarafından 70 farklı metafor üretildiği bulgulanmıştır. Araştırmada tevbe kavramına ilişkin üretilen metaforlarla ilgili tevbenin dinî işlevi ve tevbenin psikolojik işlevi olmak üzere 2 tema oluşturulmuştur. Tevbenin dinî işlevi temasına (%60,2) ait 3 kod oluşturulmuştur: Manevî arınma yolu, kutsalla buluşma ve iyi davranışlarda kararlılık. Tevbenin psikolojik işlevi temasına (%39,8) ait olarak da 3 kod oluşturulmuştur. Bu kodlar; psikolojik rahatlama, yeni bir başlangıç ve kendisiyle yüzleşmedir. Araştırma sonuçlarına göre metaforların manevî arınma yolu, kendisiyle yüzleşme ve yeni bir başlangıç kodlarında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. (shrink)

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:CRUCIFIXION: ACCIDENT OR DESIGN? Sebastian Moore, O.S.B. Downside Abbey Lastyear I was visited by an old friend from my Liverpool days. Mike and I had worked together with the young of the parish, and one summer the two of us took a couple of boys camping in France, a trial of patience which made us known to each other at some depth. He was in fact a passionately convinced (...) Catholic, and very pastoral with it. We had many and long theological discussions. On his recent visit to Downside, I was showing him and some friends round our church, when, à propos ofquite what I don't remember, he made a remark about the Catholic cult of suffering, and said, "and it's all because ofthe crucifixion, isn't it? Why don't we recognize that the crucifixion was an accident?" I didn't react, because I was dumbfounded at what seemed to be the denial ofthe mystery ofthe cross by a friend who I had no reason to believe had stopped being a Catholic. And I'm sure he hasn't. He would certainly have told me ifhe had. It has taken me over a year to figure out what is going on here, and this would not have been possible without intensive study of the work of René Girard. The only alternative to saying that the crucifixion was an accident is to say that it was "ordained by God." It is only as ordained by God that this horrible event could be presented to people as a divine affirmation that suffering is to be sought and espoused. Also, it is only as ordained by God that the crucifixion can be thought of as "appeasing God" in some way. Both the moral and the dogmatic implication ofthe crucifixion—that suffering is a good thing, and that God required a victim—are grounded in the notion that God required the crucifixion ofhis Son. And it is because this idea is quite unacceptable, unworthy of God and ofthe human mind made in God's image, that my friend concludes that the crucifixion was not required by God, not written into the eternal scheme ofthings, but an accident. 156Sebastian Moore Once the problem is clarified in these terms, more and more instances come to mind, of rejection, by Christians and others, of the whole divine ordination ofthe cross. Gore Vidal refers to Christianity as "that lugubrious religion." Mary Hunt, a prominent American Catholic feminist, introduced a workshop with the statement, "we are not about naked guys nailed to crosses, blood all over the place!" Where divine ordering is accepted the special painfulness and darkness ofthe idea is noted. Anselm refers to the doctrine as the Narnia Chronicles, to commend the notion, by referring to a dark law written into the nature ofthings beyond our comprehension. The children's suggestion that Asian should simply not comply with the Snow Queen's requirement is rejected by Asian with a mysterious impatience—the children justhaven't grown up, like the romantics who, according to Matthew Arnold, "did not know enough." Again, during a day on "the roots of violence" that I led here yesterday there was much questioning about the role ofGod die Father in the crucifixion. The problem is crystallized in the famous cry from the cross, "Why have you forsaken me?" To my confessedly lame suggestion that Jesus was "only quoting a psalm," someone remarked, "to quote that psalm at thatjuncture and not mean it, is somewhatmisleading!" Again it's the same problem. How can God be understood as ordaining the crucifixion, compatibly with the notion of God as all-loving which Christianity of course affirms? Hans Urs Von Balthasar, who is 90% pro-Girard, in the other 10% wants to hold on to something he calls "the wrath of God." Thus the seeming necessity of having God require and ordain the crucifixion is the main crisis of Christian belief. The six-year-old Willie, in Thomas Klise's amazing novel, The Last Western, puts the problem with childlike directness. He keeps interrupting catechism class with, "Why did God kill Jesus?" and is shushed by Sister. I recall that Illtyd Trethowan said to... (shrink)

Among Plato's works, the Statesman is usually seen as transitional between the Republic and the Laws. This book argues that the dialogue deserves a special place of its own. Whereas Plato is usually thought of as defending unchanging knowledge, Dr Lane demonstrates how, by placing change at the heart of political affairs, Plato reconceives the link between knowledge and authority. The statesman is shown to master the timing of affairs of state, and to use this expertise in managing the conflict (...) of opposed civic factions. To this political argument corresponds a methodological approach which is seen to rely not only on the familiar method of 'division', but equally on the unfamiliar centrality of the use of 'example'. The demonstration that method and politics are interrelated transforms our understanding of the Statesman and its fellow dialogues. (shrink)

Sosyal varlıklar olan insanlar, tarih boyunca birbirleri ile alışveriş yapma ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu alışverişler, genellikle satış akdi yoluyla gerçekleştirilmiştir. Satış akitlerinin kurulmasında en yaygın görülen yöntem ise pazarlık usulü ile gerçekleştirilen müsâveme yöntemidir. İnsanlar satış akdini kurarken, akdin unsurları üzerinde pazarlık yaparak bir anlaşmaya varmışlardır. İslâm hukuku bu yöntemin sınırlarını belirlemiştir. İnsanların birbirlerinin haklarını ihlal etmeden pazarlık yapabilmelerini sağlayacak düzenlemeler getirmiştir. Ayrıntıları başta örf olmak üzere farklı delillerle düzenlense de, insanların satış akdini kurarken bu sınırlara dikkat etmesi gerektiği, doğrudan doğruya (...) naslar ile emredilmiştir. Bu durum hem şahsi zararların hem de toplumsal zararların önüne geçilmesi açısından büyük önem arz etmiştir. Bu kapsamda getirilen bazı sınırlamalar şu şekildedir: Satılmış olan bir malın devredilmeden bir başkasına satılmaması, fiyat yükseltmek amacıyla üçüncü kişinin pazarlığına dahil olunmaması gerektiği ve tarafların pazarlık aşamasının sonu geldiği, anlaşma meyillerinin oluştuğu durumda üçüncü kişinin pazarlığa dahil olmaması gerektiği belirtilmiştir. Bu sınırlamalardan, tarafların anlaşma meyillerinin ortaya çıkmış olduğu durumda üçüncü kişinin taraflardan birinin aleyhine pazarlığa dahil olması konusu çalışmamızda ele alınmıştır. Bu husus İslâm hukuk literatüründe sevm ale’s-sevm olarak nitelendirilmiştir. Türkçe literatürde genellikle pazarlık üzerine pazarlık olarak çevrilmiştir. Çalışmada sevm ale’s-sevm kavramına genellikle yer verilmiş olmakla birlikte, Türkçe olarak ifade edilmesi gerektiğinde pazarlık üzerine pazarlık kavramı kullanılmıştır. Taraflar pazarlığa yönelik ifadelerini akdin kurucu unsuru olan irade beyanı ile birbirlerine iletmektedirler. Dolayısıyla bu çalışmada öncelikle irade beyanına yönelik açıklamalar yapılmıştır. Pazarlığa yönelik bu irade beyanlarının icâb niteliğinde mi yoksa icâba davet niteliğinde mi olduğu hususunda açıklamalara yer verilmiştir. Bu açıklamaların ardından müsâveme yöntemi tanımlanmış ve genel olarak bu yönteme ilişkin bilgi verilmiştir. Müsâveme yöntemi ile oluşturulan akitler ile bu yönteme benzer yöntemlerin farkları hususunda açıklamalar yapılmıştır. Pazarlık yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlara değinilmiş ve pazarlık üzerine pazarlık yapmanın yasak olduğu ifade edilmiştir. Akit kurulurken hangi aşamada pazarlığa dahil olmanın bu yasak kapsamında sayılacağı ve hangi aşamadaki müdahalenin yasak kapsamına dahil olmayacağı belirtilmiştir. Bu yasağın neden gerekli olduğu konusunda yapılmış olan açıklamalara yer verilmiştir. Sevm ale’s-sevmin söz konusu olduğu akitlerin genel olarak diyaneten haram kabul edildiği bununla birlikte kazaen bu akitlerin geçerli olduğu ifade edilmiştir. Bu yasağın kapsamına sadece müslümanların değil aynı zamanda müslüman olmayan vatandaşların ve müste’menlerin de dahil olduğu ifade edilmiştir. Buna göre müslüman olmayan bir vatandaş veya müste’men aleyhine böyle bir pazarlığa dahil olmanın hukuka uygun kabul edilmeyeceği açıklanmıştır. Sevm ale’s-sevmin yalnızca satış akdi açısından değil, aynı zamanda kıyas yoluyla diğer akitler bakımından da geçerli olacağı belirtilmiştir. Bu açıklamalarda Hanefî mezhebinin görüşü esas alınmış olmakla birlikte diğer mezheplerin görüşlerine de yer verilmiştir. Makale genel itibariyle Hanefî mezhebi odağında diğer mezheplerin görüşlerine de yer verilen bir yöntemle oluşturulmuştur. Tüm bu görüşlerin ardından mer’î hukukta bu yasağın uygulanıp uygulanmadığı hususunda açıklamalar yapılmıştır. (shrink)

Öz Mâtürîdî, dinin anlaşılmasında akla verilen değer açısından Eş‘arîler ile Mu‘tezile arasında konumlandırılmaktadır. Mâtürîdî’nin akıl yürütme anlayışında, gerçekliği beş duyu ile algılanabilen ve şehâdet âlemi olarak adlandırılan dış dünyanın ayrı bir yeri vardır. Mâtürîdî’ye göre bu dünya, beş duyunun algı alanına girmeyen ve gayb âlemi olarak bilenen duyular ötesi âlemin varlığına delil teşkil etmektedir. Kitâbu’t-Tevhid’de bu delillendirme “Delâletü’ş-Şâhid ale’l-Gâib” terkibiyle ifade edilmiştir. “Görünür âlem” veya “duyular âlemi” de denilen bu âlem, bizzat varlığıyla onu var edenin varlığına şahitlik etmektedir. Ancak görünür (...) âlemin, görünmezin varlığına şahitliğinin her zaman mümkün olup olmadığı tartışmalıdır. Şayet bu mümkünse hangi şartlarda gerçekleşeceği, üzerinde durulması gereken konulardandır. Söz gelimi görünür âlemin kendisinin özelliklerini taşıyan bir âleme şahitlik ettiği kabul edildiğinde bu durum Allah hakkında nasıl uygulanacaktır? Yani Allah’ın da bu âlem gibi fizik kurallarına bağlı bir varlık olduğu mu kabul edilecektir? Zira görünür âlemin kendisi gibi bir âleme şahitlik ettiğini kabul etmek böyle bir sonuca götürebilir. Öte yandan Allah ve sıfatları ile ahiret âlemi gibi konularda bu metodun kullanılmaması durumunda bilgi elde edilebilecek başka bir yol var mıdır? Mesela duyu organları bu sahada ne kadar etkindir? Veya “doğru haber”den elde edilen bilgi kendi başına yeterli midir? Çalışmamız, Mâtürîdî’nin görünür âlemi temel alarak görünmez âlemle ilgili yorumlamalarında nasıl bir yol takip ettiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma, literatür taraması, kavram tahlili, metin yorumlama yollarıyla yapılmış ve Mâtürîdî’nin Kitâbu’t-Tevhid ve Te’vîlat adlı eserleriyle sınırlandırılmıştır. (shrink)

The paper aims at studying, in full generality, logics defined by imposing a variable inclusion condition on a given logic $$\vdash $$. We prove that the description of the algebraic counterpart of the left variable inclusion companion of a given logic $$\vdash $$ is related to the construction of Płonka sums of the matrix models of $$\vdash $$. This observation allows to obtain a Hilbert-style axiomatization of the logics of left variable inclusion, to describe the structure of their reduced models, (...) and to locate them in the Leibniz hierarchy. (shrink)

This book discusses how rational choice theory grew out of RAND's work for the US Air Force. It concentrates on the work of William J. Riker, Kenneth J. Arrow, James M. Buchanan, Russel Hardin, and John Rawls. It argues that within the context of the US Cold War with its intensive anti-communist and anti-collectivist sentiment, the foundations of capitalist democracy were grounded in the hyper individualist theory of non-cooperative games.

Bu makale, Mâtürîdî’nin ahlak düşüncesinde ahlaki mükellefiyetin kaynağını tespit etmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla, ilk olarak onun yazılarında bulunan ahlaka ilişkin kavram türlerinin bir sınıflaması sunulmuştur. Bu noktada üç temel kavram tespit edilmiştir: Fayda, Erdem ve Hak. Ancak bunlardan hak kavramı, ahlaki mükellefiyetin nihai temsilcisi olarak görülmektedir, çünkü ahlakın nesnel olması için bize temel olan kategorik emir kavramını tek başına sunmaktadır. Ardından ahlaki mükellefiyetin iki ana kaynağına yer verilmiştir. Biri vahiy, diğeri ise akıldır. Vahiy emir ve nehiylerle beraber ilahi rubûbiyet ve (...) hakimiyet mefhumlarını sunarken, akıl aynı zamanda ahlâk anlayışımızı objektif mebdelerle belirlemekte ve vahiy öğretilerini desteklemektedir. Bu, ahlak alanında aklın bulgularının genellikle vahiy ile uyumlu olduğu anlamına gelir; farklılık gösterdikleri yerlerde, çoğunlukla insanlığın bilgiye erişiminin olmaması, onların doğru sonuçlara ulaşmasını imkansız kılmaktadır. Bu bağlamda Mâtürîdî, ayrıca vahyin özellikle karanlık ve tartışmalı ahlak alanlarında gerekli olduğunu, çünkü vahyin, yokluğu halinde insanların kesin olarak bilemeyeceği yanıtlar sunduğuna dikkat çeker. Aynı zamanda tabiî hukuk teorisi doğrultusunda aklın bir mükellefiyet kaynağı olduğu ve dolayısıyla bu teorinin Mâtürîdî düşüncesinin kategorize edilmesinde temel bir yol olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre doğal dünya akla rehberlik eder ve o, insanın temel ihtiyaçları ve arzuları doğrultusunda ahlaki sonuçların çıkarılabileceği bir bilgi kaynağıdır. Özellikle Mâtürîdî, barış ve refahın insanlığın temel amacı olduğunu ve bunun ancak bir esasla sağlanabileceğini belirtmektedir. Bununla birlikte, Tanrı dünyanın yaratıcısı ve tasarımcısı olduğundan, Tanrı’nın bilgeliğini merkeze alan bir teoloji içinde, müteâl olan ve ahlakı belirleyen temel prensip ilahi hikmettir. Makalenin üçüncü bölümünde ahlaki motivasyon konusuna değinilmektedir. Ahlaki motivasyon ise insanların neye göre ahlaklı davranabileceklerini anlamanın anahtarıdır. Diğer yandan çalışmada Mâtürîdî’nin, yalnızca eylemlerin sonuçlarını dikkate alarak değil aynı zamanda objektif sebeplerle harekete geçebileceğimizi ve eylemleri ahlaki olarak yargılayabileceğimizi gösterdiği sonucuna varılmıştır. Bunun sebebi aklın, eylemleri sadece gerçekliğin tesadüfi ve sübjektif yönlerine değil, aynı zamanda kategorik mebde ve emirlere dayanan kriterlere göre yargılamaya izin vermesidir. Bu çalışmanın son kısmında ise Mâtürîdî’nin, David Hume’un ortaya koyduğu olan-olması gereken uçurumunu aşma bağlamında aklın, ahlaki mükellefiyetler getirdiği ileri sürülmektedir. Böylece Mâtürîdî’ye göre ahlaki mükellefiyetin kaynağının sadece vahiy emirlerine dayanmadığı, aynı zamanda akıl prensiplerinden de kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bu ilkeler önemli ölçüde insan doğası ve doğal dünya üzerine yapılan gözlemlerden elde edilen sonuçların ürünüdür. (shrink)

This book aims to give a coherent interpretation of the whole dialogue, paying particular attention to these etymologies.The book discusses the rival theories ...

In their paper, “Helpful Lessons and Cautionary Tales: How Should COVID-19 Drug Development and Access Inform Approaches to Non-Pandemic Diseases?” Holly Fernandez Lynch and colleagues have present...

Sevgi, Mâtürîdî ahlak anlayışının dayandığı genel karakterlerden biridir. Ahlak içerisinde iradi bir eylem ön planda yer almış olsa da aslında bu eylem sevgi temeline dayanaklık etmektedir. Mâtürîdî’nin sevgi anlayışının temelinde, varlıklara sevginin Allah tarafından verildiğinin bilinmesi gerekliliği vardır. Çünkü insan fıtratında olan bu duygunun yani sevginin, sıradan bir yönelimin dışına çıkması ve insanı yücelten bir nitelik kazandırması bu temele dayanmaktadır. Mâtürîdî, her insanda doğuştan gelen bir güzellik eğilimi ya da güzel olana sevgi besleme gibi bir yatkınlığın olduğunu ifade etmiştir. Allah (...) sevgisinin de insanda fıtri bir duygu olduğu düşüncesindedir. Yaratılıştan gelen bu duygu kişiyi ahlaki açıdan Rabbinin rızasını kazanma ve insanın Rabbini sevme düşüncesinden ayrı değildir. Kendisine karşı sevgi duyulan bir Allah düşüncesi kişide övülen ahlaki fiillere yönlendiren önemli bir unsur olarak görülmektedir. Bu temel sevgi anlayışının bilinmesi, kişinin kendisiyle yüceleceği bir erdeme dönüşmesine zemin hazırlamaktadır. Mâtürîdî’nin izahlarında genellikle fiilde sevgiyi Allah ile bağlantılı olarak ele aldığını görmekteyiz. Ayrıca sevgi erdemi (el-Fadl fi’l-Mevedde), bir fiili gerçekleştirirken Yaratan’ın memnun olması için onu severek yapmak ve sevmediği bir fiilden de sırf O memnun olmayacağı için uzaklaşmak düşüncesini içinde barındırır. Mâtürîdî’nin izahlarının genelinde Allah’tan korkma anlamında “takva” ve bu kökten türeyen kelimelerde içinde sevgiyi barındıran bir korku olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca ifrat ve tefrite düşerek ‘orta yol’dan ayrılanın durumu da ‘takva’ya uygunluktan uzaklaşmakla eşittir. Öyle ki takvaya uygun olan fiilin ifrattan, tefritten uzakta ve ortada, dengeli olması gereklidir. Ayrıca Mâtürîdî adaleti ‘orta yol’ olarak tanımlar ve bir şeyin orta yolunun adalet üzere olmasına bağlar. Bir başka açıdan buna, ‘fiillerde hikmetli davranmak’ da diyebiliriz. Zaten Mâtürîdî’ye göre ‘Hikmet’ isabet etmek demektir. Yani her şeyin yerli yerine konulmasıdır. Mâtürîdî, kalpteki sevgi duygusunun hakikatinin bilinemeyeceğini ifade ederken insandaki muhabbet duygusunun da ancak kendisinden fayda gördüğü kişiye olacağını, fayda görmediği kişiye sevgi duyamayacağını ifade eder. Mâtürîdî’ye göre insan neyin kendisi için iyi olduğunu veya neyin kötü olduğunu, hakiki amaçlarının neler olması gerektiğini belirlemeye çalışan ve erdemli bir yaşayışı nasıl gerçekleştirmesi gerektiğini anlamlandırmakla görevli olan bir varlıktır. İnsanın ahlaki yapısına baktığımızda da hangi gayeler etrafında yaşam sürmesi gerektiğini, iyi ve kötünün, ödev ve sorumlulukların belirlenmesi gibi düşüncelerin insan varlığında ahlaki temel bir amaca dayandığını ya da dayanması gerektiğini görmekteyiz. Biz de bu çalışmamızda Mâtürîdî ahlakına felsefi bir bakışla kavramsal olarak sevgiyi nasıl anlamlandırdığını ele almaya çalışacağız. (shrink)

'Thought insertion' in schizophrenia involves somehow experiencing one's own thoughts as someone else's. Some philosophers try to make sense of this by distinguishing between ownership and agency: one still experiences oneself as the owner of an inserted thought but attributes it to another agency. In this paper, we propose that thought insertion involves experiencing thought contents as alien, rather than episodes of thinking. To make our case, we compare thought insertion to certain experiences of 'verbal hallucination' and show that they (...) amount to different descriptions of the same phenomenon: a quasi-perceptual experience of thought content. We add that the agency/ownership distinction is unhelpful here. What requires explanation is not why a person experiences a type of intentional state without the usual sense of agency, but why she experiences herself as the agent of one type of intentional state rather than another. We conclude by sketching an account of how this might happen. (shrink)

Tefvîz meselesi ictihada başvurmaksızın ilkten hüküm koyma esasına dayanan girift bir meseledir. Şer’î ahkâmın kaynağı ya vahiy veya vahyin ışığında ictihaddır. Tefvîzde ise hüküm herhangi bir vahiy veya ictihada dayanmayıp, Allah tarafından daha önce verilen yetkiye dayanmaktadır. Tefvîzde ilkten ve re’sen bir hüküm koyma söz konusudur. Usulcüler arasında böyle bir yetkinin imkanı tartışılmış, mesele etrafında kabul ve red şeklinde temel iki görüş ortaya çıkmıştır. Bu ihtilafın temelinde hüsün ve kubuh etrafındaki kelamî tartışmaların önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır. Tefvîzi kabul eden usulcüler (...) kendi içerisinde aklen cevaz verenler; hem aklen hem de fiilen mümkün görenler şeklinde ayrışmışlardır. Kabul eden usulcüler detayda da ihtilaf etmişler kimi usulcüler tefvîze peygamber, müctehid/âlim ve hatta âmmî bakımından cevaz verirken, kimisi sadece peygamber bakımından, kimisi hem peygamber hem de müctehidler bakımından cevazına hükmetmişlerdir. Çoğunluğu Mu‘tezile mensubu olan usulcüler ise ne aklen ne de fiilen gerçekleşmesini mümkün görmemişlerdir. Hem aklen hem de fiilen cevaz veren ve tefvîzi peygamber ve âlimlere teşmil eden usulcüler arasında Mu’tezilî âlim Müveys b. İmrân’ın adının ön plana çıktığı görülmektedir. İmam Şâfiî ve Şâfiî usulcüler de aynı grup içerisinde yer almış olmakla birlikte özellikle İmam Şâfiî’nin görüşü noktasında net bilgiler sunulamamıştır. Hem aklen hem de fiilen gerçekleştiğini kabul eden usulcüler görüşlerini aklî ve sem’î delillerle temellendirmeye çalışmışlardır Tefvîze cevaz veren usulcüler ayrıca tefvîzi şer’î hükmün kaynaklarından biri olarak kabul etmişlerdir. Tefvîze cevaz vermeyen ve çoğunluğunu fukahâ/Hanefî metoduna mensup alimlerin oluşturduğu usulcüler ise şer’î hüküm kaynaklarının vahiy ve ictihad olduğuna vurgu yaparak peygamber de olsa bunların dışında başka bir teşrî’ kaynağı bulunamayacağını iddia etmişler, onlar da iddiaların aklî ve naklî delillerle gerekçelendirmeye çalışmışlardır. Şîî usulcüler arasında tefvîzi temelden reddedenler olduğu gibi kabul ve red şeklinde sünnî usulcülerle benzer yaklaşımlar sergileyen alimler de bulunmaktadır. Bazı aşırı Şîa fırkaları arasında tekvînî tefvîz denen bir anlayış da bulunmaktadır. Bu anlayışa göre âlemin yaratılması, idare edilmesi, öldürme, diriltme, rızık verme, âhirette ceza ve mükâfat verme gibi hususlar Allah tarafından Hz. Peygamber, Hz. Ali ve imamlara havale edilmiştir. Fakat bu anlayış mutedil Şîa alimleri tarafından şiddetle reddedilerek bunu savunanların küfrüne hükmedilmiştir. Kimi usulcülerin ictihadla tefvîzi birbirine karıştırdıkları veya en azından tefvîzi de ictihad kapsamında gördükleri anlaşılmaktadır. Oysaki tefvîzin en temel özelliklerinden biri ictihada başvurmadan hüküm vermektir. Dolayısıyla böyle bir yaklaşım isabetli gözükmemektedir. (shrink)

Sacrifice haunts the Phaedo. In this article, I argue that the mise-en-scène of the death scene of the Phaedo, as well as other sacrificial elements in the background of the dialogue, creates a nexus that positively integrates the birth, philosophical practice, and death of Socrates into the ritualized rhythm of the life of the city of Athens. A close reading of the death scene presented as a synopsis with Walter Burkert’s well-known analysis of Greek sacrifice reveals convergences and divergences between (...) the Phaedo and Greek sacrificial practice. Socrates appears as a willing victim who accepts the city’s sacrificial practice while remaining on his own terms. (shrink)

Ömer Naci Soykan'ın ülkemizde yayımlanan armağan kitaplar konusunda eleştirel bir yaklaşımı vardı. Bu eleştiri, armağan kitapların büyük çoğunluğunun "armağan" edildikleri düşünür ya da filozofla ilgili neredeyse hiçbir ciddi çalışmayı içermemesiyle ilgiliydi. Ona göre bir armağan kitabın öncelikli amacı "armağan" edildiği kişinin felsefi görüşlerine yer vermek olmalıydı. Dolayısıyla Soykan hayattayken kendisiyle ilgili bir armağan kitap çıkarmayı düşündüğümüzü dile getirdiğimizde ilk sözü "İçinde benim düşüncelerimle ilgili yazılar olacaksa olsun, yoksa istemiyorum!" olmuştu. "Sağdan soldan toplama yazılarla, tematik bütünlüğü olmayan yazıların art arda getirilmesiyle (...) oluşturulmuş bir armağan kitap olmaz. Armağan kitap, (bir "Festschrift") öncelikle o kişiyle, o kişinin düşünceleriyle ilgili yazılardan oluşması gerekir" diye de eklemişti. Bu kitabın gecikmesinin bir başka nedeni belki de Soykan'ın bu kadar açık biçimde dile getirdiği bu sözlerdi çünkü eleştirdiği türde bir armağan kitap hazırlamak görece kolay olabilirdi. Geç oldu ancak olması gereken gibi oldu! Kitaptaki her yazarın katkısı Soykan'ın görüşleri üzerine, onları açımlayan, değerlendiren, belki yer yer de eleştiren değerli çalışmalar olarak ortaya çıktı. Böylelikle onun isteğini de bir bakıma yerine getirmiş olduk. (shrink)